CEPHELER

Taaruz Cepheleri:

Kafkasya
Kanal

Savunma Cepheleri:

Çanakkale
Irak
Suriye-Filistin
Hicaz-Yemen

Yardım Cepheleri:

Galiçya
Romanya
Makedonya

Kafkasya Cephesi

1914 yılında Rusların Doğu Anadolu’ya ilerlemesi sonucu açılan bir cephedir. Taarruz cephesidir. Açılma nedenleri:

Kars, Ardahan ve Batum’u geri almak.
Rusya’ya yeni bir cephe açarak Almanya’nın üstündeki yükü hafifletmek.
Hazar Petrollerine sahip olmak.
Orta Asya’ya ulaşıp, oradi Türkleri birleştirmek(Turancılık düşüncesi).

Başında Enver Paşa’nın bulunduğu Türk ordusu saldırıya geçmiştir fakat ağır kış şartları ve askerlerin hazırlıksız olması sebebiyle 90.000 Türk Askeri donarak şehit olmuştur. Bu olay tarihe Sarıkamış Harekatı olarak geçmiştir. Ermeni çeteleri Ruslarla iş birliği yapıp Türk ordusunu arkadan vurmuştur. Bunun üzerine, Osmanlı hem kendi, hemde Ermenilerin güvenliği için 27 Mayıs 1915 tarihinde, Tehcir (Göç) Kanunu (Sevk ve İskan Kanunu) çıkararak Ermenileri göçe tâbi tutmuşlardır. Sonuç olarak, Ruslar karşı saldırıya geçmiş ve kısa sürede Muş, Erzincan, Trabzon, Erzurum ve Bitlis’i işgal etmişlerdir. Sonrasında bu cepheye Mustafa Kemal’in atanmasıyla Muş ve Bitlis geri alınmıştır. Rusya’da 1917’de çıkan Bolşevik İhtilali, Rusların savaştan çekilmesine sebep olmuştur. Bu cephe 3 Mart 1918’de imzalanan Brest Litowsk Anlaşması ile kapanmıştır. Bu anlaşma sayesinde Kars, Ardahan ve Batum’u Osmanlı geri almıştır.

Kanal Cephesi

14 Ocak 1915 açılan bu cephe Osmanlı Devleti’nin ikinci taarruz cephesidir. Açılmasının amaçları:

Almanya’nın desteğini de alarak Osmanlı’nın Süveyş Kanalı’nda hakimiyet kurması ve bu sayede İngiltere’nin sömürgeleriyle (Hindistan, Yeni Zelanda, Avustralya) iletişimini kesmek ve onlardan İngiltere’ye yapılacak yardımları engellemek.
Mısırı İngilizlerden geri almak.
İslam alemini İngilizlere karşı getirmek.

Osmanlı Devleti Süveyş Kanalı’na iki kez asker harekat düzenlemesine rağmen başarılı olamadı. Bunun bazı sebepleri yoğun çöl şartları, İngiliz ordularının askeri açıdan Osmanlı’dan daha güçlü olması ve Kanal’ın çok iyi savunulmasıdır. Bu savaşın sonucunda İngilizler Suriye’ye kadar ilerlediler.

Çanakkale Cephesi

Türk tarihinin kaderini çizen cephedir. Bir savunma cephesidir.
İtilaf Devletleri’nin bu cepheyi açma amaçları:
- Sosyal ve ekonomik bunalımda olan Rusya’ya silah ve gıda gibi gerekli yardımları göndermek.
- İstanbul ve Boğazları işgal ederek Osmanlı’yı savaş dışı bırakmak, Rusya ile doğrudan iletişime geçmek ve tarafsız Romanya ve Bulgaristan’ı kendi taraflarında savaşa sokup, Balkanlar’da İttifak Devletleri’ne karşı cepheler açmak. İstanbul'a ulaşan yol, Çanakkale Boğazı’ndan geçtiği için bu cephe Çanakkale’de açılmıştır.

Osmanlı Devleti, 19 Şubat 1915’de başlayan, İtilaf Devletleri’ne karşı olan deniz savaşlarını, 18 Mart 1915’de zafer ile sonuçlandırmıştır. Bunun üzerine İtilaf Devletleri karadan saldırıya geçtiler. İngilizler, Seddülbahir, Kumkale ve Arıburnu’na asker çıkardılar. Silah ve teknik bakım açısından düşmanın daha üstün olmasına rağmen Mustafa Kemal komutasındaki Türk askeri başarılı olmuş ve düşmana karşı kesin bir zafer kazanmışlardır. Savaşın sonuçları:

Bu cephe Osmanlı’nın ilk ve tek kazandığı cephe olmuştur.
İstanbul ve Boğazlar İtilaf Devletlerinden korunmuştur.
Rusya’ya gerekli yardım gönderilememiş ve savaştan çekilmiştir.
Yarım milyona yakın insan ölmüştür.
Mustafa Kemal bu cephedeki başarıları yüzünden yarbaylıktan Albaylık rütbesine yükselmiştir. Bu ulusal mücadelenin lideri olarak kabul edilmesinde önemli bir etken olmuştur.
Bulgaristan İttifak Devletleri ile savaşa girmiştir.
1. Dünya Savaşı’nın süresi en az 2 yıl uzamıştır.

Hicaz-Yemen Cephesi

Savunma cephesidir. Açılma sebepleri:

Kutsal toprakları İngiliz işgalinden kurtarmak.
İngilizler tarafından Osmanlı’ya karşı yapılan kışkırtmalar yüzünden isyan eden Araplar ile mücadele etmek. (Ümmetçilik akımının etkisini yitirdiğini gösterir)

Bu cephede “Çöl Kaplanı” lakabını alan Ömer Fahrettin Paşa, 1. Dünya Savaşı sonlanana kadar Medine’yi teslim etmemiştir ve mücadeleye devam etmiştir. Ancak Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra gelen yazılı emir yüzünden şehri teslim etti ve esir düştü.

Irak Cephesi

İngiltere’nin 1916 yılında Basra Körfezi’ne saldırması sonucu açılmış bir savunma cephesidir. Bu cephede İngilizlerin amaçları:

Bölgedeki petrol yataklarını ele geçirmek.
Kuzeye doğru ilerleyip. Rusya ile birleşmek.

Irak, ticaret yönünden ve Hindistan’ın güvenliği açısından önemli görünüyordu. 1915’de Halil (Kut) Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu, Kut’ül-Amâre denilen yerde İngiliz kuvvetlerini kuşattı ve İngiliz askerlerini esir almayı başardı. Fakat İngilizlerin bölgeye yeni birlikler göndermesiyle Osmanlı ordusu yetersiz kaldı ve yenildi. Sonrasında İngilizler Musul’a kadar ilerlediler.

Suriye-Filistin Cephesi

Kanal Cephesi’nde Osmanlı’nın başarısızlığı üstüne İngilizler karşı saldırıya geçmiştir. Savunma cephesidir. İngilizlerin etkisi altında kalan Araplarında destekleri ile Filistin’den Suriye’ye kadar kolayca ilerlenmiştir. (Ümmetçilik akımının etkisini yitirdiğini gösterir) Bölgedeki Yıldırım Orduları Grup Komutanlığı’na bağlı 7. Ordu’ya atanan Mustafa Kemal, başarılı savunma savaşları ile İngilizleri Halep’in kuzeyinde durdurmuş ve düşmanın bu hattı geçmesini engellemiştir. Savunma Savaşları devam ederken Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmıştır ve Mustafa Kemal İstanbul’a çağrılmıştır.

Galiçya, Romanya ve Makedonya Cepheleri

Osmanlı Devleti bu cephelerde müttefiklerine yardım için mücadele etmiştir.